„To nie dla dzieci!” – Ile razy odruchowo odmówiliśmy w ten sposób maluchowi, czy to kawy, czy napoju alkoholowego albo czegoś do jedzenia? Większość używek, z których korzystają dorośli, wydaje nam się automatycznie nieodpowiednia dla najmłodszych. W większości przypadków – słusznie. Jak jednak ma się sprawa z kawą? Czy dzieci mogą pić kawę? Czy jest coś takiego jak kawa dla dzieci? Co możemy zaproponować podopiecznemu, który przez chwilę chce poczuć się poważnie i potowarzyszyć nam w porannym rytuale parzenia i picia kawy? Pytań jest wiele, ale na szczęście odpowiedzi oraz rozwiązań dla nas i naszych dzieci także nie brakuje.
Zanim odpowiemy jednoznacznie, czy kawa to odpowiedni napój dla dziecka, zastanówmy się, co jest w niej takiego, co mogłoby najmłodszym zaszkodzić. Podstawowym składnikiem, który wzbudza nasze wątpliwości, jest kofeina. Obawiamy się, że pobudzająca substancja, dzięki której jesteśmy w stanie trzeźwo funkcjonować każdego ranka, może być zbyt mocnym stymulantem dla dzieci. Prawda jest jednak prosta (i nieco brutalna): nasze pociechy i tak przyjmują kofeinę z innych źródeł. Według badań przeprowadzonych w 2015 roku przez EFSA, czyli Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa żywności, większość kofeiny przyjmowanej przez dzieci pochodzi z napojów czekoladowych. Natomiast nastolatkowie przyjmują ją w słodzonych napojach, energetykach i słodyczach. Pomimo bardzo ograniczonego spożywania kawy przez dzieci czy młodzieży, dawki kofeiny w ich napojach oraz jedzeniu i tak były spore.
Kofeina dla każdego? Skąd się bierze i czy każdy powinien ją przyjmować?
Kofeina to substancja obecna nie tylko w kawie, ale też w wielu innych, naturalnie występujących roślinach – w herbacie, jagodach guarany, nasionach kakaowca czy w yerba mate. Bezpieczne dawki dla dorosłych to około 210 mg dziennie, choć z badań EFSA wynika, że dawka 400 mg przyjęta w ciągu 24 godzin także nie powinna być zagrożeniem dla dorosłego. Oczywiście w grę wchodzą dodatkowe czynniki, takie jak masa ciała, wiek, wrażliwość na kofeinę i istniejące schorzenia. Dla zdrowych dorosłych przyjmuje się, że dawka 3 mg kofeiny na 1 kg masy ciała na dzień jest całkowicie bezpieczna.
źródło: shutterstock.com
Podobne założenia przyjmuje się także w przypadku dzieci, jako że są one w stanie metabolizować kofeinę z podobną szybkością, co dorośli. EFSA zastrzega jednak, że dotychczas nie przeprowadzono badań, które z całą pewnością potwierdziłyby, jaka jest bezpieczna dawka kofeiny dla dzieci. Zakłada się, że jest to 3 mg/kg masy ciała, więc jeśli nasza pociecha waży 40 kg, to nie powinna przyjąć (z wszystkich źródeł!) więcej niż 120 mg kofeiny, co równa się dwóm szklankom coli lub dwóm małym filiżankom kawy. Więc dlaczego dzieci nie mogą pić kawy? A raczej nie tyle nie mogą, co nie powinny? Pewnie dlatego, że trudniej w ich przypadku przewidzieć, jaka ilość kofeiny będzie dla nich odpowiednia. Zbyt duże dawki mogą powodować niepokój, zaburzenia snu i nadmierne pobudzenie – podobnie jak u dorosłych.
Umysł ostry jak brzytwa! Zalety picia kawy
Picie kawy przez dzieci to sytuacja, w której należy zachować umiar. Warto jednak pamiętać, że niewielkie dawki kofeiny pomagają się skupić, wspierają procesy poznawcze i pamięć. Dlatego właśnie młodzież sięga po kofeinę w okresach wzmożonej nauki – ta substancja rzeczywiście wzmaga efektywność przyswajania wiedzy. Chociaż nie oszukujmy się, nawet hektolitry kawy nie zdadzą za nasze dziecko ważnego egzaminu.
Jeśli nasze pociechy, w wieku nastoletnim, posmakowały już kawy, zadbajmy o to, by piły napój dobrej jakości. Kawa ziarnista może wydawać się nam mocniejsza niż np. kawa w saszetkach typu 3w1. Jednak czyste ziarna są zawsze lepszym wyborem niż mieszanki z dodatkiem cukru, mleka w proszku i tłuszczów trans.
Podawać kawę czy nie podawać? – oto jest pytanie
Powyższe argumenty za piciem kawy, jakkolwiek przekonujące, należy zestawić z zagrożeniami płynącymi z podawania kofeiny dzieciom. Zaburzenia snu, nerwowość i pobudzenie mogą pojawiać się u niektórych dzieci oraz nastolatków mimo naszej kontroli nad podawaniem im kawy. Może to wynikać z wrażliwości na tę substancję lub dawki niedostosowanej do wagi ciała.
Należy też zadać sobie pytanie, od kiedy dziecko może pić kawę? Choć nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, to można założyć, że przed 10 rokiem życia dzieci powinny małą czarną najwyżej wąchać. Niektóre z badań dotyczących spożywania kawy nie bierze pod uwagę dzieci poniżej 13-14 roku życia, słusznie zauważając, że podawanie kawy młodszym jest nad wyraz rzadką praktyką.
Jeśli jednak nasze dziecko jest zaintrygowane zapachem kawy o poranku albo chce poczuć się jak dorosły w kawiarni, zawsze możemy zaproponować mu kawę bezkofeinową. Dobrej jakości kawa bezkofeinowa, np. Arabica Decaf ze sklepu Tommy Cafe pozwoli dziecku posmakować pysznego napoju bez kofeinowego pobudzenia.
