Coffea arabica – namiastka plantacji we własnym domu 

O kawowcu słów kilka

Coffea arabica należy do grupy roślin, które swoje istnienie w mieszkaniach zawdzięczają głównie miłośnikom rzadkich okazów flory. Kawa arabska kojarzy się głównie z rośliną uprawianą na plantacjach dla zbierania owoców kawowca, jednak z powodzeniem można ją hodować w domu jako roślina ozdobna, nierzadko nawet udaje się doprowadzić do jej owocowania. Z punktu widzenia botanicznego Coffea arabica należy do rodziny marzanowatych (Rubiaceae) i w warunkach domowych zazwyczaj osiąga wysokość do półtora metra.

Pochodzenie

Kawa, a co za tym idzie również kawowiec, pochodzi z południowej części Półwyspu Arabskiego (Jemen) i jego sąsiedztwa na kontynencie afrykańskim (Etiopia – kolebka kawy). Kawowiec to łącznie około 50 gatunków krzewów i małych drzew, a od dawien dawna najważniejszym, najpopularniejszym i najbardziej cenionym w świecie gatunkiem jest Coffea arabica, której karłową formę Nana' można bez większego trudu uprawiać w pokoju. Mniej popularną i mniej cenioną jest odmiana Robusta (Coffea canephora).

Charakterystyka

Na plantacjach w klimacie tropikalnym kawa rośnie jako krzew wysokości 3-5 m. W ogrodzie botanicznym (w szklarni) może osiągnąć 3 m, zaś w domu odpowiednio pielęgnowane, stare rośliny osiągają do 1,5 metra, czasem 2 m. Zazwyczaj jednak standardowy rozmiar roślin uprawianych w mieszkaniu, początkowo zwykle jednopędowych, wynosi 60-80 cm. Liście pokrywające boczne rozgałęzienia są ciemnozielone, lekko pokarbowane, mają połyskującą powierzchnię i wyrastają po dwa naprzeciw siebie. Kawowiec kwitnie drobnymi, gwiazdkowatymi, pachnącymi kwiatkami o barwie śnieżnobiałej. Przypominają bardzo wyglądem i zapachem kwiaty jaśminu. Wyrastają one z kątów liści na ogół w trzecim lub czwartym roku uprawy (u form karłowych wcześniej). Kwitnienie przypada na okres letni.

Jak uprawiać kawę w warunkach domowych?

                                                                             
Miejsce uprawy

Przez cały rok roślina powinna stać w półcieniu – nigdy bezpośrednio na słońcu. Zimą jednak warto zapewnić miejsce nieco jaśniejsze z uwagi na mniejszą ilość słońca i krótszy dzień. Wegetacja i kwitnienie trwają od marca/kwietnia do sierpnia/września. Okres spoczynku przypada między październikiem a lutym i roślina powinna go spędzać w umiarkowanej temperaturze 15-20°C. Temperatura podłoża (powyżej 16-18 C) jest bardziej szkodliwa niż zbyt wysoka temperatura powietrza.

Podlewanie

Latem, w okresie wzrostu podlewać należy obficie, uważając, by nadmiar wody nie pozostawał na dnie doniczki. Powietrze w tym czasie również powinno być bardziej wilgotne, dlatego dobrze jest często zraszać liście. Zimą w zależności od temperatury pokojowej podlewa się mniej, ale nie dopuszczając do przeschnięcia bryły korzeniowej. Najlepsza będzie woda miękka o pH 4,5.

Nawożenie

Między kwietniem a sierpniem nawozimy co tydzień, nawozami bez zawartości wapnia np. nawóz do różaneczników. Później co 2-3 tygodnie.

Przesadzanie

Jeśli zajdzie taka konieczność (lub okresowo co dwa lata) roślinę przesadzamy na początku okresu wegetacji do obszernej doniczki. Ziemia powinna być zasobna, próchniczna i przepuszczalna (wskazany dobry drenaż).

Rozmnażanie 

W uprawie pokojowej najlepiej rozmnażać kawę ze świeżych nasion, które są importowane przez niektóre firmy. Nasiona są podobne kształtem do jagód, owoce zawierają gwarantowane nasiona - są to dojrzałe ziarna kawy zebrane z roślin uprawianych w gorących szklarniach. Rośliny uprawiane w domu na ogół nie wydają żywotnych nasion. Wysiewanie najlepiej robić wiosną, nasiona sieje się grupami po 2-3 w wilgotny piasek o temperaturze 24-26°C. Siewki należy przepikować w zwykłą kompostową ziemię doniczkową. Dopiero latem można roślinę przesadzić do ziemi odpowiedniej dla dorosłych roślin np. do ziemi dla palm. Ważne by podłoże było lekko kwaśne, próchnicze i dobrze przepuszczalne.

Szkodniki. 

Zimą roślina może być atakowana przez szkodniki z rodziny czerwcowatych.

Poza szkodnikami czy chorobami najczęstszymi problemami lub błędami popełnianymi w uprawie są:

- brak żelaza oraz cynku (widać po liściach),

- za suche powietrze,

- przerost bryły korzeniowej,

- podlewanie niewłaściwą wodą.

Aby sobie z tym poradzić, najlepiej przesadzić roślinę w nową większą o 6 cm w średnicy doniczkę. Wykorzystać prawidłową kwaśną ziemię, delikatnie (pół dawki letniej) zasilić nawozem, który w swoim składzie ma żelazo, cynk, azot, fosfor i potas. Następnie podlewać ją przynajmniej w ciągu najbliższych 2 miesięcy wodą destylowaną i zraszać 2-3 razy dziennie. Po takich zabiegach roślina powinna się odbudować.

Naszym zdaniem warto udekorować domowe wnętrze tą wdzięczną i uroczą rośliną i mieć przyjemne odczucie, że posiadamy we własnym domu jakiś malutki fragmencik wielkiej kawowej plantacji.